Lachen Met De Oozel / De Limburger / 2008

Op zijn nieuwe cd Wies Merge omarmt de uit Panningen afkomstige liedjeszanger Ton Engels meer dan ooit zijn geboortestreek. Jan 08
Lachen Met de Oozel - Van onze verslaggever Bart Ebisch

In zijn studio aan de rand van zijn geboortedorp maakt Ton Engels zijn platen zoals hij dat wil. Heeft hij zin in een Engelstalig rockavontuur, dan blaast hij Blowbeat nieuw leven in. Dringt het dialect zich in hem op, dan komt er een luisterplaat, met liedjes in het Kepèls. Wat dat betreft lijkt hij wel een wijnliefhebber die rode wijn in de zomer verwisselt voor witte in de koeler. “Of un pilske”, lacht de zanger.

De humor heeft hij van zijn vader, een plaatselijk huisschilder, beter bekend als Baerke van de Boor, die in 2002, daags na Kerstmis, overleed. Pap komt voorbij op Tong, het meest serieuze en donkere liedje op het overwegend luchtig-vrolijke Wies Merge. Voor de niet-dialect verstaanders heeft de zanger de teksten in het Nederlands vertaald, zo ook Tong:
'Het verdriet om m'n vader', zingt hij, 
'die stierf toen ik hem eindelijk begreep'.

Ging het niet goed tussen vader en zoon?
“Nee, nee, nee, integendeel. Ik bedoel ermee te zeggen dat ik een andere vader zag toen hij stopte met werken. Niet meer gespannen. Hij ging leuke dingen doen. Schilderen; landschappen en stillevens. Zijn vrolijke kant kwam naar boven. Het bedrijf viel hem zwaar – hij was nu eenmaal geen zakenman. Was hij veel te zacht voor. Rekeningen die bezorgd moesten worden bij mensen die nog niet betaald hadden, dat liet hij moeder doen.“

In hetzelfde lied krijgt de muziekindustrie een sneer.
'Het failliet van muziek uit het hart
en nog niet in de greep van hufters en speculanten'

Het is in feite ook het verhaal achter de Vulcano Studio. Studioapparatuur is tegenwoordig betaalbaar. Neem daarbij internet als springplank naar het publiek en verklaard is het feit dat artiesten niet langer afhankelijk zijn van de ooit zo machtige platenfirma's. Engels: “De laatste vier platen heb ik alleen kunnen maken omdat we alles zelf zijn gaan doen. In de studio die ik samen met de Luke Bros, Tom en Ruud Lucker, run. Ik hoef niet te luisteren naar een platenbaas. Die had wellicht uit commercieel oogpunt een stokje gestoken voor In Het Zuiden Opklaringen, het project met pianist Egbert Derix. Ik ben apetrots op die plaat. Het enige dat ik nog wens is dat het iets grootschaliger wordt. Zodat ik mijn muzikanten eindelijk eens fatsoenlijk kan betalen.”

De band van Ton – De Medeplichtigen – bestaat uit Eric Coenen (bas), Arthur Lijten (drums), Cor Mutsers (gitaar,mandoline) en Egbert Derix (toetsen).

Wies Merge - dialectpoëzie ligt voor het oprapen - staat in het teken van de zes Heldense kerkdorpen; Panningen, Helden-Dorp, Koningslust, Grashoek, Beringe en Egchel. En dat is niet toevallig. Engels zet de dorpen de komende tijd een voor een in de schijnwerpers met een muziekvoorstelling in het fonkelnieuwe theater DOK 6. Grashoek, Egchel en Beringe zijn al aan de beurt geweest, de rest volgt.
Voor ieder dorp heeft hij een lied geschreven. Egchel Kermis had hij al en zo ook Oh Kepel. Nieuw zijn Oppe Grashook, Koeberg (over Helden-dorp), Beringe 2006 en Keuningslust.
De liedjes typeren de onderwerpen waar hij doorgaans over zingt. Koeberg is een jeugdherinnering ('We gaan vandaag lekker naar de Koeberg en nemen broodjes en Exota mee'), Keuningslust staat symbool voor verlangen, Oppe Grashook is een dorpsschets en Beringe 2006 een dramalied met een vette knipoog. Over dat laatste lied: wekenlang was de toegangsweg naar Beringe afgesloten. De zanger snapte er helemaal niks van. Hij liet er zijn gedachten maar eens over gaan, met hilarisch resultaat.

'Moeten we het leger sturen,
moeten we voedselpakketten droppen,
wat..wat...
wat speelt zich af in Beringe'

Ton Engels ten voeten uit. Zo ook op Goij Vriende, een echtscheidingsrelaas met komische toon.
'Een echtscheiding is nooit leuk, zeker niet als dat met de nodige herrie gepaard gaat. Maar om helemaal géén ruzie te maken en als goede vrienden uit elkaar te gaan, dat vind ik helemaal niks. Dat tragi-komisch zoek ik vaak op. Lachen om de oozel. Randy Newman is er een meester in. Dat is mijn grote held.”

Met het noemen van Randy Newman is de tweede rood draad benoemd. Ton Engels covert zijn helden op Wies Merge. Newman dus, maar ook Tom Waits en Bob Dylan. Het kwam toevallig zo uit. In ieder geval was er geen gebrek aan liedjes en ideeën. Zingt hij zelf op openingslied Stayer.

'Er is nog veel te doen
en het wordt maar niet minder
De dagen zijn ook veel te kort
24 uur is echt te weinig'

Concreet: de dorpsconcerten gaan nog even door en daarnaast verzorgt Ton Engels maandelijks met een muzikale gast een avondvullend programma in DOK6. Afgelopen week was Frans Pollux te gast, weldra volgt Minseminder. En dan zijn er nog de reguliere optredens, plus komende maand een solo-rondje langs de Limburgse bibliotheken. In zijn hoofd borrelt alweer een nieuwe plaat, maar da's iets voor een volgend interview. De deur zwaait open, een winters windje meldt zich. “De oozel in”, lacht hij.

Neem zijn drukke agenda er mar eens bij. De dorpsconcerten gaan nog even door.
en daarnaast verzorgt Ton Engels maandelijks met telkens weer een andere muzikale gast een avondvullend programma in Dok6. Afgelopen week was Frans Pollux te gast, weldra volgt Minsekinder. En dan zijn er nog de reguliere optredens, plus een solorondje langs de Limburgse bibliotheken. In zijn hoofd borrelt alweer een nieuwe plaat.
Bovendien, de koffie is op. Een winters windje meldt zich als de deur open gaat. ‘d’n oozel in’, lacht hij.

Bart Ebisch